Sáng nay vừa hoàn tất việc chuyển Blog Gia Đình Dương Đào - duongdao.family từ nền tảng Ghost sang nền tảng mới: Notion,… nên mình cũng tranh thủ viết bài mới để phủi bụi một tí. Trước tiên mình xin giới thiệu về Notion, Notion không phải là một nền tảng chuyên về Blog (như WordPress) hay là một nền tảng dành cho Publisher như Ghost Blog. Nó là một công cụ đa năng hơn thế, việc publish site như một blog là một tính năng phụ của Notion (và dĩ nhiên vẫn có một số hạn chế về việc tuỳ biến giao diện/chức năng như Ghost Blog). Mình sử dụng Notion từ nhiều năm nay (trước đó có dùng Evernote và OneNote), đây là nơi lưu trữ gần như toàn bộ ideas, notes, kiến thức, bài viết, quotes hay ho mà mình thu lượm được, như một bộ não thứ hai vậy.
Một chuyện đáng mừng khác nữa là cuối cùng thì gia đình mình đã đoàn tụ ở Nhật. Vợ mình và con trai mình mới sang lại Nhật từ cuối tháng 11, kể ra thì bây giờ 2 vợ chồng chăm con sẽ cực hơn nhiều so với khi còn ở Việt Nam, tại đó, có bà ngoại và dì Nhiên chăm phụ. Vì vậy, mình càng thấm thía tầm quan trọng của việc phải nâng hiệu quả học tập và làm việc, tận dụng mọi thời gian rảnh rỗi, càng trở nên quan trọng.
Chủ đề xuyên suốt trong năm nay của mình là SỰ TẬP TRUNG. Mục tiêu lớn nhất của mình và vợ hiện nay, chính là dành sự tập trung tối đa cho tiếng Nhật, học tốt tiếng Nhật để có thể có cuộc sống thoải mái hơn. Được làm những điều mình muốn, đến những nơi mình muốn đến. Không chỉ vậy, sau này còn nhiều việc quan trọng như là gửi con đi nhà trẻ, bệnh viện, họp phụ huynh, cũng như các thủ tục hành chính cần thiết khác, giao lưu với hàng xóm, người địa phương, … Vì vậy, mình chủ động tìm hiểu về việc tận dụng công nghệ (thế mạnh của mình) trong việc học tiếng Nhật (hay bất kì ngoại ngữ nào) để “lợi mình” và “lợi người” (chia sẻ cùng mọi người). Bài viết này xin tập trung vào ChatGPT (hay Google Bard), các large language model phổ biến. Mình tin là ChatGPT (hay các thế hệ LLM mới nhất) rất hữu ích, sẽ ngày càng thông minh hơn (và chính xác hơn), vì thế sẽ ngày càng có nhiều tác động đến mọi khía cạnh của cuộc sống. Chúng ta, không thể chỉ đứng bên lề, mà nên tranh thủ thời gian, tận dụng ChatGPT như một trợ lý, một công cụ giúp chúng ta học tập, tiến bộ mỗi ngày.
Nếu ngày xưa, thời ba má mình, mọi người học ngoại ngữ chỉ qua Radio, sách giáo khoa, băng cassette, các câu lạc bộ tiếng Anh, … đến thời mình mới ra trường là Youtube, Internet, Chat room. Những năm gần đây là các app học ngoại ngữ trên Mobile, các app trao đổi ngôn ngữ, language exchanges, SNS, … Và từ 2023, ChatGPT xuất hiện (và được phổ cập) trở thành một trợ lý, công cụ hay ho hỗ trợ việc học ngoại ngữ. Sau đây là một số cách bạn có thể tận dụng ChatGPT trong quá trình học tiếng Nhật.
Bạn có thể hỏi ChatGPT (hay Bard) các câu hỏi rất nền tảng về tiếng Nhật. Ví dụ như bảng chữ cái hiragana, katakana, tha động từ, tự động từ, on’yomi, kun’yomi… ChatGPT sẽ đưa ra các câu trả lời rất chi tiết và đầy đủ, đồng thời đưa thêm các nguồn mà bạn có thể tham khảo thêm.
Bạn có thể tra nghĩa một từ trong ChatGPT, phân biệt nó với từ khác, mở rộng ra các từ vựng liên quan đến Từ bạn đang học.
Nhờ ChatGPT giải thích các điểm ngữ pháp mà bạn chưa hiểu trong quá trình học.
Bạn có thể nhờ ChatGPT “tư vấn” và “xây dựng” chương trình học cho bạn.
Ví dụ, mình hỏi Google Bard:
Q: I have around 90 minutes per day, which Japanese study routine you think is suitable for me?
Sử dụng ChatGPT để dịch từ ngôn ngữ của bạn sang tiếng Nhật và ngược lại. ChatGPT sẽ cho kết quả chính xác hơn với English ↔ Japanese.
Nhờ ChatGPT tạo các bài test dựa theo trình độ của bạn.
Có thể thiết kế các đoạn hội thoại bằng ChatGPT, sau đó copy đoạn hội thoại qua các ứng dụng Text to Voice để học.
ChatGPT có thể sửa lỗi ngữ pháp, chính tả trong câu/đoạn văn của bạn. Bạn cũng có thể tận dụng ChatGPT để improve đoạn văn, câu của bạn (hint: Hãy để context là trình độ hiện tại của bạn, để ChatGPT không đưa ra các đáp án quá cao siêu ~ N1, N2, …).
… Còn nhiều cách thức hữu ích khác, tuỳ vào cách bạn thiết kế Prompt (hay cách bạn hỏi ChatGPT) để tận dụng ChatGPT.
Một ví dụ khác:
Tuy nhiên, ChatGPT vẫn có một số khuyết điểm và hạn chế:
- Các câu trả lời của ChatGPT không chắc chắc chính xác 100%, và do đó, bạn cần phải self-verifying chứ không nên tin răm rắp.
- Không thể thay thế vai trò của giảng viên/người thật trong quá trình học giao tiếp, bởi vì, dù sao thì ChatGPT vẫn là cái máy trong khi ngôn ngữ là công cụ giao tiếp giữa con người với nhau.
Một số Prompts mẫu giúp bạn học tiếng Nhật:
- Let’s have a conversation about [topic] and suggest Japanese verbs I can use.
- Correct my grammar mistakes in the following text.
- Write 10 example sentences using [Japanese tense/grammar form].
- Can you make a list of bank-related vocabulary and phrases in Japanese?
- Can you show me how to use this [Japanese word] in its other meanings?
- Please give the most commonly used expressions for part-time job at a convenience store.
- Make a a practice plan for a JLPT N5-level student to practice grammar every day for 30 minutes.
- Rewrite this text in a more informal/polite way.
Cuối cùng, việc học và thông thạo tiếng Nhật hay ngoại ngữ, phần lớn dựa vào sự nỗ lực và kiên trì của bạn, bạn phải hiểu, phải nhớ, phải biết cách vận dụng chúng trong cuộc sống. Các công cụ dù cho có đắc lực đến mấy cũng không thay thế được chính người học. Vì vậy, dù việc học tiếng Nhật có khó khăn đến mấy thì mong bạn N.G.U, never give up, đừng bỏ cuộc.
Các bài viết liên quan: