Nay ngẫm lại chuyện đi Nhật thì có một điều mình cảm thấy khá là ấm ức. Khi mình sang Nhật vào tháng 7 năm ngoái, trình độ tiếng Nhật của mình bập bõm ở mức độ chào hỏi, hỏi giá, hỏi đường và khả năng nghe thì gần như là “điếc”. Khi ấy những người quen vợ chồng mình đều thắc mắc, ủa sao không học tiếng Nhật cho giỏi rồi hãy sang, chứ tiếng Nhật như thế thì sao mà sống được. Khi hỏi ra và biết chồng mình đã ở Nhật được 4 năm thì ai cũng ngạc nhiên là sao không biết tiếng Nhật mà ở đó được 4 năm hay vậy. Thực ra thì công việc của chồng mình chủ yếu sử dụng tiếng Anh, trong cuộc sống thì anh có khả năng sinh tồn tốt nên không cần biết tiếng vẫn đi chơi, sinh hoạt bình thường. Mà cũng vì anh biết tiếng Hoa nên cũng có thể đọc hiểu được nhiều (vì tiếng Nhật đa số là Kanji). Nhưng về phần mình, tại sao quyết định đi Nhật trong khi kỹ năng không có một thứ gì hết, sao dám tự tin như vậy. Mình cảm thấy thật vô lý khi phải nhận ánh mắt khinh khỉnh của người khác khi nghe chuyện vợ chồng mình xong rồi tóm gọn lại trong một câu: ở Nhật 4 năm mà không biết tiếng. Vì vậy mình phải kể câu chuyện này.
Thực ra mình chưa bao giờ nghĩ là mình sẽ đi Nhật để sinh sống ở đó. Mong ước của mình hồi trước chỉ là sang đó du lịch rồi về thôi. Còn tiếng Nhật thì dù mình từng học thời đại học nhưng chẳng có cơ hội sử dụng đến, nên quên hết sạch, chỉ còn nhớ bộ chữ cái. Khi chồng mình trở về sau một năm Covid, mình chỉ mong mau chóng kết hôn rồi ổn định sự nghiệp tại Việt Nam. Khi đó anh cũng không có ý kiến gì, cũng không yêu cầu mình sang Nhật cùng anh để anh tiếp tục đi làm bên đó. So ra với chi phí sống đắt đỏ và phải đóng thuế, rồi bảo hiểm, thì tiền lương cũng chẳng còn được bao nhiêu để tiết kiệm, mua nhà cửa này nọ. Nếu sớm ổn định công việc tại Việt Nam thì vẫn có nhiều cơ hội nên chắc là sẽ không quay trở lại Nhật đâu. Với suy nghĩ như vậy, tụi mình không có nhu cầu học tiếng Nhật.
Nhưng rồi sau đợt lock down toàn Sài Gòn suốt mấy tháng trời vào giữa năm 2021, suy nghĩ của mình bỗng nhiên thay đổi. Mà thực ra không có gì là bỗng nhiên thay đổi đâu, mọi thứ đều có quá trình, rồi có một sự kiện hay một cú huých xảy ra, thế là thay đổi. Nếu ngẫm cho sâu xa thì quả thực mình cảm thấy công việc sự nghiệp của mình thật tăm tối. Mỗi năm chờ tăng lương nhỏ giọt một lần. Không tìm được nguồn cảm hứng từ cấp trên hay khách hàng. Không cảm thấy mình có giá trị, thậm chí là phải làm những điều trái với nguyên tắc sống của bản thân, chẳng hạn như giúp người khác nói dối. Khi mình càng lớn tuổi hơn mình càng nhận ra những điều mình làm hàng ngày sẽ thẩm thấu vào trong suy nghĩ, tính cách, rồi dần biến đổi mình lúc nào chẳng hay. Mà cái công việc mình đang làm ấy, nó đem lại nhiều năng lượng tiêu cực hơn là tích cực, mặc dù mình đã cố gắng thải độc và không nghĩ về nó sau tám tiếng ngồi văn phòng. Và điều quan trọng hơn là chính trong những ngày lock down tăm tối ấy, mình luôn tự hỏi bản thân, rồi mình sẽ chết già với cái công việc này hay sao, nếu lỡ như một ngày nào đó không còn làm công việc ấy nữa thì mình sẽ làm gì, mình có được năng lực gì để thích nghi với sự phát triển của xã hội. Những chuyển biến lặng lẽ xảy ra trong tâm tưởng mình như vậy. Và khi hết lock down, khi hoà mình trên đường phố tấp nập để đi làm, suy nghĩ muốn bỏ việc và thay đổi cứ thôi thúc mình. Rồi mình chia sẻ điều đó với chồng, mình muốn thoát ra khỏi vùng tăm tối, ốt dột, tù túng đó. Mình bỗng nhiên nghĩ đến việc hay là thử sang Nhật sống vài năm cho cởi mở đầu óc ra. Chồng mình hoàn toàn ủng hộ.
Vậy nên từ đầu năm 2022 mình bắt đầu học lại tiếng Nhật, vừa đi làm vừa học nên cũng không tập trung lắm. Sau khi nghỉ làm vào giữa năm thì mình tập trung hơn, cũng là lúc mình đang mang thai bé Mori. Nhưng phương pháp học của mình lúc đó có lẽ không hiệu quả. Mình cứ bám vào cuốn Minna no Nihongo một cách lý thuyết, nên khi va chạm thực tế 2 tháng sống ở Nhật mình mới thấy khả năng giao tiếp của mình thật tệ. Bây giờ Mori gần 4 tháng thì mình bắt đầu chọn một khoá Kaiwa (tập trung học giao tiếp) và học cho đến khi nào sang Nhật trở lại. Nhớ lại lý do vì sao mình thay đổi, nghỉ việc, sang Nhật, và nhớ lại những ánh mắt coi thường vợ chồng mình để cố gắng thật nhiều. Dù sao cuộc sống mới này, thứ mà mình chủ động lựa chọn, vẫn tốt hơn nhiều so với ngày ngày đi làm công sở, đắm mình vào trong một công việc chán ngấy.
Mình cứ hay than là không thích văn hoá Nhật, anime hay manga, Jpop hay ẩm thực đều không phải thứ mình hứng thú, làm sao học tiếng Nhật giỏi đây. Chồng mình bảo: cuộc sống có được mấy điều là đúng thứ mình thích đâu, đâu phải cứ thích thì mới làm. Nhưng mình vẫn mong sẽ tìm được gì đó của Nhật Bản làm mình yêu thích, vì mình biết bản thân mình từ bỏ công việc cũ cũng vì mình không tìm thấy điểm gì yêu thích ở nó nữa. Khi không còn yêu thích sẽ dần đi tới chán nản và chỉ cần đợi một cú huých là thay đổi. Lý do thì nhiều lý do, nhưng cuối cùng khi đã chọn thay đổi nghĩa là những cái cũ không còn phù hợp, không còn tương xứng, không còn hứng thú nữa. Mặc dù để thay đổi, cũng phải đánh đổi nhiều.