Đối với những người quan tâm đến đầu tư, chắc hẳn không xa lạ với phương pháp đầu tư định kỳ Dollar Cost Average (DCA) — một cách đơn giản và hiệu quả khi đầu tư dài hạn.
Trong khi đó, 价值平均法 (Value Average - VA) là một biến thể của đầu tư định kỳ, nhưng thay vì đầu tư một số tiền cố định mỗi kỳ, VA đặt mục tiêu tăng giá trị danh mục lên một mức cố định trong mỗi kỳ. Cách thực hiện cụ thể như sau:
Nguyên tắc của Value Average
- Thay vì đóng góp số tiền cố định định kỳ như DCA, bạn đặt mục tiêu giá trị danh mục đầu tư tăng thêm một mức nhất định (ví dụ mỗi tháng tăng 5 triệu đồng).
- Đầu mỗi kỳ, bạn xác định giá trị mục tiêu của danh mục và so sánh với giá trị thực tế hiện tại.
- Nếu giá trị danh mục thấp hơn mục tiêu, bạn đầu tư thêm phần thiếu hụt.
- Nếu giá trị vượt mục tiêu (do thị trường tăng mạnh), bạn có thể bán bớt để đưa danh mục về đúng mục tiêu.
Ví dụ minh họa
- Tháng 1: Mục tiêu 5 triệu, danh mục 0 → Đầu tư 5 triệu.
- Tháng 2: Mục tiêu 10 triệu, danh mục tăng lên 5,2 triệu → Đầu tư thêm 4,8 triệu.
- Tháng 3: Mục tiêu 15 triệu, danh mục hiện tại 10,5 triệu → Đầu tư thêm 4,5 triệu.
- Tháng 4: Mục tiêu 20 triệu, danh mục 16 triệu → Đầu tư thêm 4 triệu.
Nếu giá trị danh mục vượt mục tiêu (ví dụ tháng 5 mục tiêu là 25 triệu nhưng danh mục đã là 26 triệu), bạn sẽ không đầu tư thêm mà bán ra phần vượt là 1 triệu.
Ưu điểm và hạn chế của Value Average
- Ưu điểm:
- Tự động mua nhiều khi giá thấp (khi thị trường giảm), mua ít hoặc bán ra khi giá cao (khi thị trường tăng).
- Tối ưu hóa lợi nhuận và kiểm soát rủi ro tốt hơn so với DCA.
- Đặc biệt hiệu quả trong thị trường biến động mạnh nhờ tận dụng tốt các đợt giảm giá để tích lũy tài sản.
- Nhược điểm:
- Phức tạp hơn DCA, đòi hỏi nhà đầu tư phải dành thời gian theo dõi giá trị danh mục định kỳ (khoảng 15-30 phút/tháng).
- Không thể đầu tư một cách tự động như DCA, thiết lập sẵn công cụ trong ứng dụng ngân hàng rồi quên đi.
- Có thể phải bán ra nên chịu ảnh hưởng nhiều hơn bởi thuế và phí giao dịch so với DCA.
- Không dễ áp dụng nếu không có sự hỗ trợ công cụ hoặc kiến thức theo dõi thị trường.
So sánh chi tiết giữa Value Average (VA) và Dollar Cost Average (DCA)
| Tiêu chí | Dollar Cost Average (DCA) | Value Average (VA) |
|---|---|---|
| Phương thức đầu tư | Đầu tư số tiền cố định đều đặn mỗi kỳ | Đầu tư để giá trị danh mục tăng theo mục tiêu cố định mỗi kỳ |
| Phản ứng với thị trường | Mua đều bất kể giá thị trường cao hay thấp | Mua nhiều khi giá thấp, mua ít hoặc bán khi giá cao |
| Tính đơn giản | Rất đơn giản, dễ thực hiện và tự động hóa | Phức tạp hơn, cần theo dõi và điều chỉnh thường xuyên |
| Quản lý rủi ro | Rủi ro thấp, tránh mua đỉnh và bán đáy bằng tính trung bình | Quản lý rủi ro tốt hơn, tận dụng biến động thị trường |
| Chi phí giao dịch | Thường thấp vì chỉ mua thêm | Có thể cao hơn do mua bán linh hoạt, phát sinh thuế và phí |
Mở rộng và lưu ý
- Trong những giai đoạn thị trường giảm mạnh (“ngày mưa”), số tiền bạn cần đầu tư thêm có thể tăng lên đáng kể (ví dụ từ 5 triệu lên 7 triệu, 9 triệu…).
- Khi thị trường tăng (“ngày nắng”), bạn có thể dành số tiền dư ra để vào quỹ dự phòng hoặc quỹ trái phiếu có thể chuyển đổi sang quỹ cổ phiếu, giúp cân bằng rủi ro và tận dụng hiệu quả nguồn vốn.
- Đảm bảo rằng bạn luôn có đủ tiền mặt để thực hiện đầu tư bổ sung theo kế hoạch VA, đặc biệt trong giai đoạn thị trường giảm sâu.
- Duy trì một danh mục đa dạng, có cả quỹ cổ phiếu và quỹ trái phiếu, việc này giúp cân bằng rủi ro dài hạn.
- Khi danh mục đã lớn, biến động nhỏ (1-2%) cũng có thể làm giá trị lệch khỏi mục tiêu VA đáng kể. Ví dụ, sau 10 năm, với danh mục 600 triệu, chỉ cần giảm 5% thì bạn phải đầu tư thêm tới 35 triệu ở tháng tiếp theo.
- Lúc này, việc áp dụng phương pháp VA trở nên khó khăn, và nhà đầu tư có thể chuyển sang phương pháp DCA để duy trì sự đơn giản và ổn định.
- Tâm lý đầu tư: Phải chấp nhận việc đôi khi phải bán ra khi thị trường tăng mạnh, điều này có thể gây tâm lý khó chịu cho nhiều nhà đầu tư.
- Ở Việt Nam, với thị trường tài chính đang phát triển và nhiều biến động, VA có thể là một phương pháp hữu hiệu cho nhà đầu tư cá nhân có khả năng theo dõi sát sao.